[Phần 4] Thăng trầm của Samsung: Chiến lược mảng bộ nhớ và smartphone

Môi trường kinh doanh biến động ảnh hưởng lớn đến Samsung

Định hướng của mảng bộ nhớ

Mảng kinh doanh bộ nhớ đem về nguồn lợi nhuận chính cho Samsung, vì vậy, công ty luôn nỗ lực đưa ra các chiến lược mới cho lĩnh vực này. Về cơ bản, sự phát triển của công nghệ bộ nhớ DRAM tập trung vào việc cải thiện độ rộng đường truyền dữ liệu, trong khi bộ nhớ NAND hướng đến sự đột phá về công nghệ các lớp.

Nhưng nhìn chung hiện tại các công ty lớn trong ngành đều phải đối mặt với sự bế tắc để phát triển lên thế hệ công nghệ mới. Sự bế tắc này bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, như thiết kế kiến trúc, hỗ trợ từ vật liệu, chi phí linh kiện, khả năng tiết kiệm năng lượng.

Đặc điểm của ngành công nghiệp bán dẫn trong 10 năm tới là các rào cản gia nhập ngành rất cao và đòi hỏi tích luỹ lượng lớn tài nguyên.

Nếu không có thế mạnh quốc gia hoặc hạ tầng công nghiệp nhất định, rất khó có thể tham gia vào cuộc cạnh tranh của ngành này. Những quốc gia bắt đầu trước, với nguồn vốn dồi dào và công nghệ hàng đầu, có cơ hội tốt nhất để phát triển, giữ được vị thế tốt khi đàm phán với những đối tác.

Samsung và SK Hynix đối mặt nhiều rủi ro về kinh doanh dù đang là những công ty lớn nhất ngành

2 nhà sản xuất lớn của Hàn Quốc là Samsung và SK Hynix có lợi thế lớn để phát triển ở mảng bộ nhớ. Tuy nhiên, trong bối cảnh đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng lan rộng, lĩnh vực bộ nhớ và đóng gói vi mạch tạo ra những cơ hội để Trung Quốc có thể tạo ra đột phá trong ngành bán dẫn.

Nếu Trung Quốc đạt được những bước đột phá, Hàn Quốc sẽ là quốc gia đầu tiên phải chịu gánh nặng. Rất có thể Micron, các nhà đúc chip của Đài Loan và những công ty Nhật Bản sẽ hợp lực và ngành công nghiệp bộ nhớ sau đó sẽ được chia thành 3 phe chính. Thế giới càng “lộn xộn”, càng có nhiều khả năng các nước mới nổi tham gia vào ngành công nghiệp này. Đài Loan có thể đóng vai trò trung gian và đầu ra.

Ngoài ra, sự tăng trưởng trì trệ của máy tính xách tay, smartphone và các thị trường lớn khác trong vài năm tới sẽ làm tăng tồn kho bộ nhớ. Tình trạng dư cung xuất hiện trong quý 3/2022, điều này dẫn đến việc Samsung giảm tỷ lệ đầu tư vào mảng kinh doanh bộ nhớ vào năm 2023.

Theo ước tính thị trường DRAM không trở lại trạng thái bình thường cho đến nửa cuối năm 2023, trong khi NAND có thể phải đợi đến năm 2024.

Nhu cầu về bộ nhớ của các trung tâm dữ liệu lớn vẫn có xu hướng tốt trong ngắn hạn và ước tính thị trường vẫn còn dư địa để tăng trưởng 6-8%. Liệu các nhà sản xuất máy chủ có trụ sở tại Đài Loan có thể duy trì tốc độ tăng trưởng lô hàng ổn định trong quý 4/2022 hay không, sẽ là một chỉ báo về sức khỏe thị trường. Nhu cầu về thiết bị di động có thể sẽ giảm xuống còn 1,18 tỷ đơn vị vào năm 2022. Chỉ có thể kỳ vọng mức tăng trưởng dưới 5% vào năm 2023.

Với sự suy thoái của ngành, các nhà sản xuất đang xem xét lại những khoản chi tiêu vốn. Kế hoạch đầy tham vọng của Samsung cho việc kinh doanh xưởng đúc được đánh giá là hợp lý. Tuy nhiên, nếu bộ nhớ không đóng vai trò thúc đẩy tăng trưởng, cơ cấu lợi nhuận của Samsung sẽ thay đổi đáng kể vào năm 2023. Ngoài ra, sự mất giá của đồng won Hàn Quốc sẽ tạo áp lực.

Đóng góp doanh thu mảng bán dẫn cho Samsung ước tính tăng từ 56% năm 2021 lên khoảng 60% năm 2022, nhưng tăng trưởng lợi nhuận mảng bán dẫn sẽ ở mức thấp và động lực tăng trưởng sẽ phụ thuộc vào mảng kinh doanh đúc chip, vốn không chắc chắn.

Samsung đang cố gắng thúc đẩy hoạt động kinh doanh xưởng đúc chip. Có thể nói mảng kinh doanh bộ nhớ của Samsung đạt mức trần và cơ hội tăng trưởng nằm ở mảng kinh doanh đúc chip. Ban lãnh đạo của Samsung có lẽ biết rằng họ phải “dốc hết sức lực”.

Nếu TSMC và Micron hợp tác chặt về bộ nhớ, có thể gây ra mối đe dọa cho Samsung. Nếu Trung Quốc cố gắng xây dựng sự hiện diện mạnh trong lĩnh vực bộ nhớ với thị trường nội địa, nước này vẫn có thể gây bất ổn giá bộ nhớ và khiến Samsung “từ thiên nga biến thành vịt” sớm hơn dự kiến.

Địa chính trị đang gây áp lực lên các công ty lớn trong chuỗi cung ứng công nghệ châu Á - Thái Bình Dương. Việc đứng về phía nào hoặc không đứng về phía nào đều có thể gây ra rủi ro lớn cho các công ty.

Các công ty Hàn Quốc đang chiếm thị phần lớn trên thị trường bộ nhớ toàn cầu

Khi Hàn Quốc chỉ trích Mỹ cố tình loại trừ các nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc khỏi những chương trình ưu đãi, liệu Hàn Quốc có thấy rằng thị trường nội địa của họ luôn là lãnh địa độc quyền của một số công ty lớn của Hàn Quốc?

Tối ưu hóa và bảo vệ thị trường nội địa luôn là một phần quan trọng trong chính sách quốc gia của Hàn Quốc. Nhưng sự năng động của thị trường Hàn Quốc kéo dài đến giới hạn, sau 20 năm.

Hàn Quốc phải vượt ra ngoài ranh giới quốc gia, nhưng làn sóng “chủ nghĩa dân tộc về công nghệ” đang gia tăng ở các nước khác, đặt ra thách thức cho Hàn Quốc, quốc gia có động lực phát triển ngành công nghiệp theo mô hình kiểm soát từ đầu vào đến đầu ra của sản phẩm.

Ngược lại, Đài Loan thân thiện hơn, đóng vai trò như một “đối tác vô hại”. Đây là điểm khác biệt của công nghiệp Đài Loan và Hàn Quốc.

Chiến lược mảng thiết bị di động

Samsung đang cố gắng định hướng thị trường điện thoại cao cấp sang smartphone màn hình gập, với hy vọng tăng giá bán sản phẩm, đẩy lợi nhuận và thúc đẩy sản xuất tấm nền OLED độc quyền của hãng. Samsung dự kiến bán được hơn 6 triệu điện thoại màn hình gập trong quý 3/2022 và sẽ bán tấm nền cho các nhà sản xuất thiết bị di động khác. Đây là chiến lược quen thuộc của Samsung.

Samsung đặt cược vào sự phát triển của điện thoại màn hình gập

Tuy nhiên, tỷ trọng điện thoại tầm trung và giá rẻ trong danh mục sản phẩm của Samsung không thấp. Theo ước tính của UBS, trong doanh số bán thiết bị di động năm 2022 của Samsung, gần 60% thiết bị giá dưới 200 USD và gần 30% có giá trên 300 USD với số lượng xuất xưởng khoảng 74,5 triệu chiếc. Phần còn lại là thiết bị di động tầm trung giá từ 200-300 USD.

Đóng góp lợi nhuận của bộ phận thiết bị di động cho tập đoàn Samsung ước tính giảm từ 26% vào năm 2021 xuống còn 22% vào năm 2022. Ngoài ra, lợi nhuận của bộ phận điện tử tiêu dùng cũng giảm từ 364,4 tỷ won xuống 200 tỷ won, giảm hơn 40%.

Đây là lời cảnh báo lớn với Samsung, công ty từng phụ thuộc nhiều vào những linh kiện cao cấp để tăng doanh thu. Nhưng trong bối cảnh kinh tế suy thoái, nhân tố quan trọng góp phần tạo nên thành công trong quá khứ rất có thể trở thành gánh nặng đầu tư quá mức.

Dự kiến, Samsung cố gắng duy trì lợi nhuận tối thiểu là 2,8 nghìn tỷ won trong mảng bộ nhớ cho smartphone. Tuy nhiên, YMTC của Trung Quốc nghiên cứu thành công công nghệ 192 lớp cho bộ nhớ 3D NAND và dự kiến có thị phần hơn 5% vào năm 2022. Đây sẽ là mối đe dọa với các gã khổng lồ về bộ nhớ cho smartphone của Hàn Quốc.

Hiện tại, Samsung dựa vào các đối tác chiến lược như UMC cho các quy trình hoàn thiện, đồng thời tập trung nỗ lực nội bộ vào các quy trình tiên tiến để duy trì khả năng cạnh tranh về bộ nhớ.

Để đạt được đột phá về thị phần trong phân khúc thiết bị di động cao cấp là điều không dễ dàng. Các thiết bị màn hình gập và tấm nền OLED của Samsung sẽ là tâm điểm của chiến lược. Việc sản xuất giá rẻ và tầm trung đang được thuê ngoài và Samsung có lẽ đang chuẩn bị để sản xuất tất cả chúng tại các nhà máy ở nước ngoài.

Thiết bị di động từng chiếm 2/3 lợi nhuận của Samsung nhưng giảm mạnh trong những năm gần đây

Theo số liệu từ Digitimes Research, trong số 270 triệu thiết bị cầm tay của Samsung, khoảng 50 triệu chiếc được gia công bởi ngành công nghiệp Trung Quốc và các nhà máy hỗ trợ của Đài Loan cũng được hưởng lợi. Ngoài ra, những ứng dụng điều khiển công nghiệp và thiết bị mạng cũng có thể mở rộng việc thuê ngoài hoặc mua sắm từ các nguồn bên ngoài. Mối quan hệ giữa Samsung và các nhà sản xuất Đài Loan cũng đang bắt đầu bước sang một kỷ nguyên mới.

Trong lĩnh vực màn hình, công nghệ OLED có thể thắng thế miniLED và Apple đang muốn thúc đẩy hợp tác với LG Display và BOE.

Thiết bị di động của Samsung từng chiếm 2/3 lợi nhuận của công ty. Sự bùng nổ về chất bán dẫn giúp duy trì lợi nhuận tổng thể của Samsung, bù lại mảng smartphone đang suy yếu.

Tuy nhiên, sự bùng nổ về bán dẫn hiện nay dường như đến hồi kết, khi doanh thu bộ nhớ bắt đầu giảm. 2 công ty Micron và YMTC cũng tăng cường gia tăng thị phần nhiều hơn. Nhà máy của Samsung tại Tây An, Trung Quốc, nơi đóng góp 40% dung lượng bộ nhớ flash của công ty, hiện là “con tin” trong chiến lược gia nhập liên minh “Chip 4” được Mỹ đề xuất.

Với 60% sản lượng xuất khẩu chất bán dẫn đến Trung Quốc, Hàn Quốc phụ thuộc nhiều hơn vào thị trường Trung Quốc so với Đài Loan. Điều này khiến Samsung phải gánh chịu gánh nặng của các xung đột địa chính trị.

Samsung đang để mắt đến xưởng đúc chip, nhưng lĩnh vực này đang phải đối mặt với rào cản cao do TSMC hình thành. Việc đi trước khá xa mang lại cho TSMC lợi thế trong tương lai gần. Samsung có thể vượt qua những rào cản nhưng cũng có thể, tập đoàn Hàn Quốc rơi vào cuộc đua không cân sức, gây tốn kém nguồn lực.

Phần 1: Thăng trầm của Samsung: Chiến lược kinh doanh mới
Phần 2: Thăng trầm của Samsung: Giành giật khách hàng cho xưởng đúc chip
Phần 3: Thăng trầm của Samsung: Nguy cơ bị cô lập