Tâm điểm chứng khoán: Đường đi của VN-Index sau cú hồi

Thị trường chứng khoán tuần qua chìm trong sắc đỏ chủ đạo, VN-Index về vùng thấp nhất trong năm 2022. Nhà đầu tư có chút hứng khởi với phiên đảo chiều ở cuối tuần, cùng thanh khoản tăng vọt…

Liệu thị trường đã thực sự tạo đáy? Các thông tin trong nước tích cực với GDP quý 3 vừa công bố hay sắp tới đây là mùa báo cáo kết quả kinh doanh có làm nhà đầu tư hồ hởi?… Chúng tôi ghi nhận bình luận của một số chuyên gia xoay quanh các nội dung trên:

Phản ứng thái quá

Ông Đặng Trần Phục, Chủ tịch AzFin

Thị trường chứng khoán thời gian qua bị tác động nặng nề từ tâm lý quốc tế lẫn trong nước. Quốc tế là việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất, đưa thông điệp quyết liệt có thể tăng thêm 1,25% lên mức 4,25-4,5%. Điều đó khiến USD tăng giá mạnh so với đồng tiền các nước khác. Thứ hai lợi suất trái phiếu cũng như tiền gửi USD cao, áp lực lên tỷ giá đồng tiền trên khắp thế giới.

Khi tăng lãi suất, trước đây nếu người dân mua nhà, khoản vay 1 triệu USD lãi 30.000 USD, giờ lãi tăng gấp đôi, 1 triệu USD chịu mức lãi 60.000 USD. Người dân lo ngại điều này tác động khiến nhiều người khó khăn, thậm chí phá sản. Ngoài ra, với việc tăng lãi suất cao khiến cho chi tiêu người dân hạn chế nhiều, lo ngại có thể sang năm 2023 kinh tế Mỹ chính thức rơi vào suy thoái, theo đó tác động trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Về trong nước, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chính thức tăng lãi suất điều hành, giới hạn lãi suất huy động, với một số kỳ hạn tăng thêm 1%. Điều này khiến cho lo ngại kênh tiền gửi trở nên hấp dẫn hơn so với đầu tư chứng khoán. Từ đó nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu nhiều.

Đó là các nguyên nhân thế giới lẫn trong nước. Việc bán cổ phiếu phản ánh tâm lý bi quan, lo ngại khủng hoảng kinh tế thế giới của các nhà đầu tư.

Việc phản ứng của giới đầu tư ở những phiên giảm vừa qua cũng có phần thái quá. Bởi lẽ Việt Nam có nền kinh tế ổn định, mạnh mẽ. Thế giới có xảy ra suy thoái hay khủng hoảng cũng chỉ khiến Việt Nam yếu đi một phần nào, tức bớt khỏe đi phần nào chứ kinh tế chúng ta vẫn tốt.

Nguyên nhân phản ứng thái quá là do có tới 90-95% các giao dịch trên thị trường chứng khoán là nhà đầu tư cá nhân. Họ là những người rất nhạy cảm với tin tức, bên cạnh đó họ thường đầu tư ngắn hạn nên phản ứng mạnh mẽ, thái quá như vậy.

Việc VN-Index đảo chiều vào phiên cuối tuần là điều khá bất ngờ, có thể có một số nguyên nhân. Thứ nhất, giá cổ phiếu đã về mức rất rẻ, nhiều cổ phiếu về vùng tương đương thời điểm suy thoái tháng 3/2020, tâm lý bắt đáy của nhà đầu tư lên cao. Khi về mức giá rất rẻ, dòng tiền bắt đáy cổ phiếu sẽ kéo theo lượng tiền rất lớn vào. Minh chứng là thanh khoản thị trường phiên thứ 6 cao đột biến so với những phiên trước.

Thứ 2, phiên thứ 6 là phiên cuối tháng, cuối quý 3, theo đó có thể có một số động thái của các quỹ chốt NAV, có động lực mua vào để đẩy giá cổ phiếu lên, chốt giá trị NAV cao, đẹp.

Tâm lý nhà đầu tư hiện nay vẫn dao động, khó đoán. Bên cạnh đó dòng tiền, cung tiền rất khan hiếm trên thị trường, khi tín dụng tăng có hạn, trái phiếu vẫn khó phát hành, đầu tư công vẫn chưa quá mạnh. Đặc biệt 9 tháng NHNN đã bán 23-25 tỷ USD, từ đó hút tiền về khoảng 540.000 tỷ đồng khiến cho thanh khoản tiền tệ trên thị trường khan hiếm.

Ngoài ra, việc tăng lãi suất của Fed vẫn còn sẽ tiếp tục. Bên cạnh đó ở Việt Nam dự báo lãi suất huy động tiếp tục tăng. Do đó, tín hiệu bật lại vừa rồi mang tính chất ngắn hạn nhiều hơn. Diễn biến thị trường chứng khoán tương đối khó, khó bứt phá mạnh.

Sắp tới kết quả kinh doanh của doanh nghiệp sẽ có sự phân hóa rất mạnh. Khi dòng tiền không mạnh mẽ thì không đổ vào toàn bộ thị trường mà sẽ tập trung vào cổ phiếu có kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt so với năm trước là chính, đặc biệt là cổ phiếu có tính chất cơ bản tốt. Dòng tiền vẫn tránh xa dòng đầu cơ bởi vì trong thị trường này dòng đầu cơ rất nguy hiểm.

Trong ngắn hạn rất khó nhận định. Tôi cho rằng cuối năm thị trường dao động trong vùng 1.200-1.300 điểm.

Chờ tín hiệu từ thế giới

Ông Trần Đức Anh, Giám đốc Kinh tế Vĩ mô và chiến lược thị trường, CTCK KB Việt Nam (KBSV)

Diễn biến lao dốc của thị trường chứng khoán Việt Nam từ đầu tháng 9 đến nay có nguyên nhân chủ yếu đến từ diễn biến tiêu cực của thị trường thế giới, khi hàng loạt ngân hàng trung ương lớn trên thế giới, đặc biệt là Fed có động thái đẩy nhanh tăng lãi suất ứng phó với lạm phát, tăng rủi ro suy thoái kinh tế.

Thị trường Việt Nam mặc dù có nội tại tốt hơn nhưng với việc có đến 90% giá trị giao dịch đến từ nhà đầu tư cá nhân nên yếu tố tâm lý vẫn chi phối diễn biến của thị trường. Trong bối cảnh toàn cầu lao dốc, tâm lý của nhà đầu tư trong nước cũng sẽ bị ảnh hưởng dẫn tới những phiên lao dốc như thời gian vừa qua.

Trong thời gian tới diễn biến của thị trường chứng khoán toàn cầu tiếp tục là yếu tố chi phối thị trường trong nước. Tuy nhiên kỳ vọng mùa báo cáo kết quả kinh doanh quý 3 với những con số doanh thu lợi nhuận dự báo vẫn tích cực là yếu tố hỗ trợ thị trường trong 1,2 tháng tới. Nhưng ngắn hạn nhiều khả năng vẫn có diễn biến tiêu cực trước diễn biến của lạm phát.

Tôi nghĩ nếu tầm nhìn mục tiêu dài hạn trong 2-3 năm tới, kể cả trong kịch bản tiêu cực nhất khi suy thoái kinh tế ở Mỹ, châu Âu xảy ra thì tăng trưởng kinh tế Việt Nam tối thiểu duy trì ở mức 3-4%, vẫn tạo điều kiện vĩ mô thuận lợi để doanh nghiệp niêm yết tăng trưởng về lợi nhuận.

Với P/E forward 2022 đang ở hơn 10 lần tương đương mức đáy giai đoạn COVID, trong bối cảnh tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp, tăng trưởng EPS trong 2,3 năm tới vẫn tốt thì chỉ số nếu rơi càng sâu, xuống dưới 1.100 điểm thì nhiều khả năng lực cầu bắt đáy sẽ xuất hiện để hỗ trợ thị trường. Thị trường có trở lại xu hướng hồi phục hay không vẫn phải chờ những tín hiệu từ chứng khoán toàn cầu.

Yếu tố hỗ trợ thị trường trong quý cuối năm cũng như 2023, ở trong nước yếu tố dễ thấy nhất vẫn là số liệu vĩ mô, quan trọng hơn yếu tố này dẫn tới tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết, kéo theo mặt bằng EPS lên, chỉ số giá cổ phiếu tăng theo.

Trên thế giới có thể kỳ vọng một số yếu tố. Thứ nhất có thể lạm phát hạ nhiệt, thúc đẩy các ngân hàng trung ương tăng lãi suất nhẹ hơn hoặc có chính sách tiền tệ mềm mỏng hơn. Điều này có thể giúp cho USD hạ nhiệt giúp giảm tải áp lực tỷ giá trong nước. Ngoài ra, chính sách Zero COVID của Trung Quốc sẽ sớm kết thúc, nhiều khả năng vào đầu 2023; xung đột Nga - Ukraine chấm dứt ở thời điểm nào đó làm cho tình hình tắc nghẽn chuỗi cung ứng sẽ hạ nhiệt giúp cho giá cả hàng hóa giảm…

Lo ngại sẽ tiếp tục có một cú “washout”

Ông Hoàng Anh Tuấn, Chuyên viên tư vấn đầu tư KHCN cao cấp, CTCK MB (MBS)

Trong tháng 9, VN-Index đã giảm 11,5%, đây là tháng giảm điểm mạnh nhất kể từ thời điểm COVID – 19 xảy ra vào tháng 3/2020. Cụ thể thị trường bắt đầu giảm nhanh và mạnh là sau khi Fed họp tăng lãi suất lên 0,75% vào ngày 22/9/2022. Sau khi nâng lãi suất 0,75%, Fed quyết định sẽ nâng mức lãi suất tối đa cho năm 2022 là 4,6% thay vì trước đó là 3,8%. Điều này làm cho toàn bộ thị trường thế giới giảm điểm mạnh mẽ. Cụ thể chỉ số DowJones giảm 11% từ ngày 13/9 tới nay, vàng giảm sâu nhất 6%, giá dầu giảm 12%, thị trường tiền mã hóa cũng có mức giảm tới 10%.

Phản ứng với thông tin nâng lãi suất, ngay sáng ngày 22/9, NHNN đã quyết định nâng lãi suất điều hành lên thêm 1%, đồng thời yêu cầu không được nâng lãi suất cho vay. Quyết định này được cho là sẽ ảnh hưởng tiêu cực lên lợi nhuận của ngành ngân hàng. Các cổ phiếu ngân hàng bắt đầu giảm điểm mạnh, kéo theo VN-Index giảm điểm và nhà đầu tư tiếp tục bán tháo các cổ phiếu khác.

Ngoài ra, mức giảm sâu nhất vào ngày 30/9 còn có tác động từ các hoạt động bán giải chấp trên thị trường. Điều tích cực là sau khi bán giải chấp xong thì thị trường đã ngay lập tức phục hồi. Tôi cho rằng không phải nhà đầu tư phản ứng thái quá mà do chính hoạt động giải chấp trên thị trường đã tạo ra lực bán hoảng loạn như vậy.

Tạm thời đà giảm đã kết thúc sau khi hoạt động giải chấp đã diễn ra xong. Trong tuần mới sẽ không có quá nhiều lực bán nữa. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn sẽ bị ảnh hưởng bởi các thị trường chứng khoán thế giới do thị trường tài chính là một chiếc bình thông nhau. Vì vậy, nếu như diễn biến tiếp tục xấu đi ở các thị trường tài chính thế giới, tôi e rằng, thị trường Việt Nam sẽ tiếp tục có một cú “washout” xảy ra.

Về kết quả kinh doanh quý 3 của các doanh nghiệp khá sáng khi mà nền quý 3/2021 thấp do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 trong cùng kỳ năm ngoái. Điều này chắc chắn tác động tích cực đến cổ phiếu có lợi nhuận quý 3 tăng vượt trội và 3 quý tăng trưởng so với cùng kỳ. Tôi cho rằng chắc chắn sẽ có sóng hồi kết quả kinh doanh. Trong những phiên giảm điểm mạnh như thế này, nhà đầu tư hãy lựa chọn doanh nghiệp có kết quả kinh doanh khả quan trong quý 3 nói riêng và cả năm nói chung.

Dự báo cuối năm, tôi cho rằng VN-Index sẽ dao động trong biên 1.000 – 1.200 điểm, do thời điểm hiện tại thị trường chứng khoán đang khó hút dòng tiền mới vào đầu tư. Tuy nhiên, tôi khuyên các nhà đầu tư đừng quá qua tâm đến chỉ số mà hãy quan tâm đến doanh nghiệp có nền tảng kinh doanh vững chắc. Đây sẽ là thời điểm nhà đầu tư quan tâm đến giá trị doanh nghiệp gặt hái thành quả. Khi lựa chọn doanh nghiệp có lợi nhuận tăng trưởng, giá cổ phiếu của các doanh nghiệp này sẽ tăng bất chấp xu hướng VN-Index. Tuy nhiên, số lượng cổ phiếu này chỉ chiếm 20-30% trên thị trường, vì vậy nhà đầu tư nên lựa chọn thật kỹ càng.