Tắc gói hỗ trợ lãi suất 2%: Thà không nhận hỗ trợ còn hơn?

Giá trị hỗ trợ lãi suất sau ba tháng triển khai vẫn chủ yếu nằm trên… giấy (Hình minh họa).

Theo chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ, các đối tượng là các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh thuộc một số ngành nghề ưu tiên sẽ được vay vốn với mức lãi suất hỗ trợ là 2%/năm.

Thời hạn được hỗ trợ lãi suất tính từ ngày giải ngân khoản vay đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận giữa ngân hàng thương mại (NHTM) và khách hàng, phù hợp với nguồn kinh phí hỗ trợ lãi suất được thông báo, nhưng không vượt quá ngày 31/12/2023.

Đến nay, các ngân hàng thương mại đã hoàn thành đăng ký kế hoạch hỗ trợ lãi suất, đồng thời, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đã thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất dự kiến năm 2022 tới từng ngân hàng thương mại để triển khai sớm chính sách. Các bộ, ngành có liên quan cũng đang khẩn trương các bước thủ tục để chính sách được triển khai bảo đảm kịp thời, hiệu quả.

Tuy nhiên, do độ trễ của chính sách nên bước đầu kết quả triển khai còn rất hạn chế. Theo báo cáo nhanh từ các NHTM, doanh số cho vay được hỗ trợ lãi suất đạt gần 4.407 tỷ đồng đối với gần 550 khách hàng, dư nợ được hỗ trợ lãi suất đạt khoảng 4.300 tỷ đồng; dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đến cuối tháng 8/2022 mới chỉ khoảng 13,5 tỷ.

Tiêu chí còn… mơ hồ

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc phổ biến, giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP sáng nay (26/8), ông Nguyễn Việt Cường, Phó Tổng giám đốc Vietcombank cho biết, theo quy định, gói hỗ trợ chỉ hướng đến các đối tượng có khả năng phục hồi. Tuy nhiên, cái khó là các cơ quan bộ ngành vẫn chưa có các hướng dẫn cụ thể.

“Như thế nào là doanh nghiệp có khả năng phục hồi? Cần xác định định nghĩa có khả năng phục hồi theo doanh thu hay lợi nhuận? Tăng trưởng bao lâu được coi là phục hồi? Cái này rất khó xác định. Tất nhiên, mỗi ngân hàng sẽ có quy chuẩn khác nhau. Theo đó, tôi cho rằng chúng ta cần phải có hướng dẫn rõ ràng”, ông Cường nói.

Bên cạnh đó, mặc dù các lĩnh vực, ngành nghề được hỗ trợ đã được cụ thể hóa từ Nghị quyết 43 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ, song khi triển khai trong thực tiễn cho thấy các NHTM gặp khó khăn trong xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh đa ngành.

Ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank cho biết, hiện nay nhiều hộ gia đình sản xuất kinh doanh vay vốn tại các NHTM nhưng không có đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Trong khi đó, đây lại là đối tượng đông đảo, đang cần được hỗ trợ. Do đó, đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu tư có giải đáp, hướng dẫn cụ thể hơn.

Cũng theo Tổng giám đốc TPBank, các ngân hàng cũng còn tâm lý e ngại khi triển khai thực hiện do một số chương trình hỗ trợ lãi suất, gồm chương trình hỗ trợ lãi suất năm 2009 và một số chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước vẫn chưa được quyết toán số tiền đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.

Ngoài ra, đây là chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nên các NHTM cũng thận trọng, đảm bảo dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả, nên các NHTM mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán khi tham gia Chương trình được hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước.

Khách hàng cũng… ngại vay

Theo phản ảnh từ các lãnh đạo ngân hàng, một số chi nhánh ngân hàng đã chủ động liên hệ, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục, hồ sơ hỗ trợ, song bản thân khách hàng, nhất là các doanh nghiệp, cũng có tâm lý e ngại trong trường hợp sơ suất khi tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước, phải tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Tại Vietcombank, một trong những ngân hàng cho vay đứng đầu hệ thống với quy mô tín dụng hơn 1,1 triệu tỷ đồng (tính đến cuối tháng 6/2022), sở hữu tệp khách hàng lên tới hàng triệu đơn vị, nhưng theo Phó tổng giám đốc Vietcombank, đến thời điểm hiện tại, ngân hàng mới chỉ nhận được đơn đề nghị hỗ trợ lãi suất từ… 50 khách hàng.

Hay như tại TPBank, ông Nguyễn Hưng cho biết, ngân hàng đã tiếp cận gần 500 khách hàng thuộc đối tượng nhận hỗ trợ nhưng tỷ lệ khách hàng đề nghị hỗ trợ rất thấp, chỉ có 30 khách hàng. Trong đó, tới thời điểm hiện tại, ngân hàng mới chỉ hỗ trợ được 3 khách hàng.

“Họ lo lắng số tiền hỗ trợ lãi suất thì không được bao nhiêu mà đến khi thanh quyết toán, kiểm toán sau này lại sẽ gặp nhiều khó khăn nên không mấy mặn mà”, ông Hưng cho biết.

Theo ông Hưng, các quy định hiện nay còn chưa chi tiết cộng thêm tâm lý e ngại của khách hàng nên rất khó để các ngân hàng thực hiện gói hỗ trợ.

“TPBank được giao chỉ tiêu hỗ trợ 700 tỷ đồng, nhưng với tình hình hiện tại, e là chúng tôi sẽ không thể giải ngân hết được”, ông Hưng nói.