"Nhiều doanh nghiệp thua lỗ kéo dài gây nên thiếu xăng dầu cục bộ"

Chiều 12/10, Bộ Công Thương tổ chức họp báo thường kỳ quý 3 dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, trọng tâm là cung cấp thông tin về vấn đề xăng dầu.

Tại họp báo, chia sẻ về tình hình kinh doanh xăng dầu thời gian qua, ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, thời gian qua, có hiện tượng 1 số doanh nghiệp kinh doanh, bán lẻ xăng dầu xin đóng cửa và tạm ngừng kinh doanh, tập trung ở các địa phương như An Giang, TP.HCM, Đắk Lắk...

Nguyên nhân của tình trạng trên được ông Trần Duy Đông chỉ rõ là do từ đầu năm 2022 đến nay, thị trường xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, nguồn cung không ổn định, giá biến động với biên độ lớn. Những yếu tố trên đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong nước.

Trong giai đoạn quý 2, các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu đã tăng mạnh lượng nhập khẩu xăng dầu (do lo ngại thiếu nguồn cung trong nước), đây là giai đoạn giá xăng dầu thế giới đạt mức cao nhất từ đầu năm đến nay. Sang quý 3 (từ giữa tháng 7 đến đầu tháng 10), giá xăng dầu thế giới lại có xu hướng giảm, theo đó, giá bán lẻ xăng dầu trong nước cũng giảm liên tục. Nhiều doanh nghiệp bị thua lỗ lớn nên đã thu hẹp hoạt động kinh doanh và nhập khẩu cầm chừng.

Thứ hai, do thua lỗ nên nhiều doanh nghiệp đã giảm mạnh chiết khấu bán hàng để hạn chế việc lấy nhiều hàng của các đại lý bán lẻ, dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ kinh doanh thua lỗ và cắt giảm sản lượng kinh doanh.

Thứ ba, tín dụng bị thắt chặt trong khi giá xăng dầu tăng, tỷ giá USD/VND tăng và khó tiếp cận nguồn ngoại tệ khiến các doanh nghiệp đầu mối không có đủ nguồn tài chính để nhập hàng với khối lượng như các năm trước (do giá tăng gấp 2-3 lần giá các năm trước) nên chỉ chủ yếu duy trì lượng hàng đủ để cung cấp cho hệ thống phân phối trực thuộc của doanh nghiệp mình và duy trì lượng dự trữ tồn kho theo quy định.

Thứ tư, chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam tăng cao trong khi các chi phí này chưa được tính đủ vào giá cơ sở mặt hàng xăng dầu do nhà nước điều hành nên doanh nghiệp hạn chế lượng nhập khẩu để giảm thua lỗ. Bên cạnh đó, nguồn cung xăng dầu trên thị trường thế giới đang rất khó khăn do nhu cầu hút hàng từ các nước Châu Âu, các doanh nghiệp đầu mối nhỏ, mới rất khó tiếp cận được nguồn hàng xăng dầu thế giới.

Thứ năm, một số doanh nghiệp đầu mối khu vực phía Nam bị tước giấy phép kinh doanh xăng dầu trong 1-1,5 tháng (do vi phạm hành chính) dẫn đến thiếu nguồn cung cục bộ cho các đơn vị trước đây vẫn thường xuyên lấy hàng của doanh nghiệp đầu mối bị tước giấy phép này.

Thứ sáu, mưa bão ảnh hưởng đến việc vận chuyển hàng từ các nhà máy sản xuất trong nước và nhập khẩu về kho của doanh nghiệp làm chậm nguồn cung hàng trong một số giai đoạn.Ông Đông cho biết, thời gian tới Bộ Công Thương sẽ tiếp tục rà chi phí cơ cấu tính giá. Sau ngày 11/10, Bộ đã bước đầu rà soát và điều chỉnh chi phí. Tuy nhiên hiện nay chi phí tiếp tục tăng rất mạnh, theo đó Bộ sẽ tiếp tục tính toán với Bộ Tài chính tăng chi phí cơ sở.

"Đề nghị các nhà máy lọc dầu cần có biện pháp hỗ trợ việc giao hàng nhanh cho doanh nghiệp đã đặt mua hàng theo các hợp đồng đã ký, sử dụng nguồn hàng dự trữ để hỗ trợ cung ứng cho các đầu mối (không có hợp đồng dài hạn với nhà máy) bán hàng dự trữ để hỗ trợ cung ứng cho các đầu mối (không có hợp đồng dài hạn với nhà máy) bán hàng tại các khu vực bị thiếu cục bộ để kịp thời bổ sung nguồn hàng cho các cửa hàng bán lẻ", ông Đông đề nghị.

Đồng thời, các nhà máy lọc dầu cũng cần điều chỉnh cơ cấu sản xuất cho phù hợp với nhu cầu của thị trường, tăng lượng sản xuất để cung ứng cho thị trường trong nước. Rà soát để phân giao tổng nguồn phù hợp, gồm nguồn nhập khẩu và trong nước để đảm bảo đủ nguồn cho quý 4.

Kết hợp rà soát sửa đổi trong việc điều hành giá xăng dầu như tăng quyền cho doanh nghiệp đầu mối, tăng thời gian điều hành, quyền của công ty con về vấn đề phân phối.

Thông tin thêm tại họp báo, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng tình hình cung cầu thị trường diễn biến xấu, nhưng đến nay vẫn cơ bản đáp ứng nguồn cung cầu cho sản xuất kinh doanh và nhu cầu tiêu dùng của người dân.

Ông khẳng định, cả nước hiện có 17.000 cửa hàng xăng dầu, số lượng phải tạm ngưng là bao nhiêu thì cần thống kê chính xác, song với vai trò là cơ quan quản lý sẽ nhìn thẳng vào để có trách nhiệm, giải pháp xử lý.

"Trên cả nước có 17.000 cửa hàng, dù một cửa hàng có vấn đề cũng phải giải quyết. Chúng tôi rất mong muốn đưa thông tin cần chính xác, khách quan và tổng thể. Chúng ta phải nhìn thẳng vào nguồn cung, rất khó khăn", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết.

Liên quan tới việc giảm nhập khẩu xăng dầu tới 30-40%, ông Hải cho biết quy định hiện nay doanh nghiệp không phải chỉ nhập khẩu xăng dầu mà còn mua nguồn trong nước. Trước tình hình xăng dầu căng thẳng thì Bộ Công Thương đã phân giao hạn ngạch cho doanh nghiệp thực hiện trong quý 2, nhưng có khó khăn là khi nhập thì giá cao, sau đó giá giảm liên tục, gây nên thua lỗ kéo dài cho doanh nghiệp, buộc phải giảm chiết khấu và nhập khẩu.

Theo đó, giải pháp tháo gỡ là tăng chi phí vận chuyển trong nước đã được bổ sung vào kỳ điều hành giá ngày 11/10, song với chi phí vận chuyển trong nhập khẩu cũng bị tăng theo, nên sẽ kiến nghị lên Chính phủ để điều chỉnh sớm nhất.