HoREA kiến nghị một số vấn đề về nhà ở xã hội tại Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi)

Trong kiến nghị mới nhất gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) hoan nghênh Bộ Xây dựng đã cầu thị, tiếp thu nhiều ý kiến góp ý và đã sửa đổi, bổ sung vào “Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi)” (Dự thảo 4), trong đó có một số quy định về nhà ở xã hội.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng sửa đổi, bổ sung một số quy định tại Điều 43, Điều 78 và Điều 81 và bổ sung quy định về nhà ở xã hội là “ký túc xá sinh viên” vào Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) để bảo đảm thực hiện hiệu quả chính sách về nhà ở xã hội, trước hết là mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021-2030.

Nhà ở xã hội

Cụ thể, ông Lê Hoàng Châu cũng chỉ ra một số hạn chế của một số quy định về chính sách nhà ở xã hội của Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi):

Hiệp hội nhận thấy Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) không còn quy định trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại góp phần tham gia thực hiện chính sách nhà ở xã hội, nhất là tạo quỹ đất.

Bên cạnh đó, Điều 43 và Điều 81 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã không đúng khi không còn quy định trách nhiệm, nghĩa vụ của chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại góp phần tham gia phát triển nhà ở xã hội và Điều 81 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) lại xác định trách nhiệm của Nhà nước “trích 10% tiền sử dụng đất thu từ các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị trên địa bàn dành để đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, hạ tầng kết nối giao thông của dự án”, nhất là thực hiện “đền bù, giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn” vì ngân sách nhà nước cấp tỉnh có hạn.

Hiệp hội nhận thấy, khoản 5 Điều 13, khoản 2 Điều 16, khoản 4 Điều 26 Luật Nhà ở 2014 đã đúng khi quy định “các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại phải dành diện tích đất ở để xây dựng nhà ở xã hội theo quy định của Chính phủ” đã thể chế hóa chủ trương của Đảng về xã hội hóa đầu tư để huy động nguồn lực từ các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại để góp phần thực hiện chính sách nhà ở xã hội. Nhưng, điểm hạn chế của các quy định trên đây là việc quy định phải dành 20% đất ở trong dự án để làm nhà ở xã hội.

Hiệp hội đề xuất Nghị định của Chính phủ sau khi có Luật Nhà ở (mới) sẽ quy định phương thức thực hiện nghĩa vụ của “các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại phải có trách nhiệm đóng góp nghĩa vụ tài chính để góp phần phát triển nhà ở xã hội” và sau khi hoàn thành nghĩa vụ với Nhà nước thì chủ đầu tư được bán toàn bộ sản phẩm của dự án nhà ở thương mại, như sau: “Chủ đầu tư nộp ngân sách nhà nước một khoản tiền tương đương 20% tiền sử dụng đất của dự án nhà ở thương mại đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt để bổ sung vào ngân sách nhà nước cấp tỉnh để phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn”.

Hiệp hội nhận thấy, nếu chỉ “trích 10% tiền sử dụng đất thu từ các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị trên địa bàn” thì số tiền này không lớn, nhất là đối với các tỉnh vùng sâu vùng xa. Với số tiền ít ỏi này thì khó thể “dành để đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, hạ tầng kết nối giao thông của các dự án; đền bù, giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn và đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê”, nhất là Nhà nước không có đủ ngân sách để thực hiện đền bù, tạo quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội.

Do vậy, Hiệp hội đề xuất nên bổ sung thêm quy định Ủy ban nhân dân cấp tỉnh “trích 10% tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn” và xem xét “trích một phần lợi nhuận của hoạt động xổ số kiến thiết” để phát triển nhà ở xã hội.

Hiệp hội chỉ ra, Khoản 1 Điều 78 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định “Nhà nước đầu tư xây dựng nhà ở xã hội bằng vốn ngân sách nhà nước để bán” là không hợp lý vì ngân sách nhà nước có hạn nên Nhà nước chỉ nên đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê, cho thuê mua, nhất là cần ưu tiên phát triển nhà ở xã hội cho thuê.

Cùng với đó, chủ tịch HoREA cũng chỉ ra một số bất cập do ngân sách nhà nước có hạn nên Nhà nước chỉ nên đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho thuê, cho thuê mua, nhất là nhà ở xã hội cho thuê và Hiệp hội tán thành nội dung khoản 2 Điều 78 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định “2. Doanh nghiệp, hợp tác xã bỏ vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê, cho thuê mua, để bán cho các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 75 Luật này”.

Kí túc xá sinh viên

Bên cạnh đó, Hiệp hội đề nghị bổ sung “Mục 4 (mới) PHÁT TRIỂN KÝ TÚC XÁ CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG, HỌC VIÊN TRƯỜNG NGHỀ” Chương VI Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) (tiếp sau “Mục 3 Phát triển nhà ở cho công nhân, lao động các khu chế xuất, khu công nghiệp, khu kinh tế” và sửa đổi “Mục 4 Phát triển nhà ở cho lực lượng vũ trang” thành Mục 5…).