Giải ngân vốn đầu tư công mới đi được già nửa chặng đường

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính về giải ngân vốn đầu tư công, tỷ lệ ước giải ngân tới hết tháng 11/2022 mới đạt 52,43% kế hoạch.

Tuy nhiên, nếu so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao thì tỷ lệ đã đạt 58,33%, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2021 (63,86%). Trong đó vốn trong nước đạt 60,25% (cùng kỳ năm 2021 đạt 69,19%), vốn nước ngoài đạt 27,99% (cùng kỳ năm 2021 đạt 21,51%).

Theo Bộ Tài chính, ước đến hết tháng 11/2022, có 16 bộ, cơ quan trung ương và 29 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 60%. Trong đó, một số bộ, địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt cao gồm: Thanh tra Chính phủ (100%), Liên minh các Hợp tác xã Việt Nam (100%), Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam (99,47%), Ngân hàng nhà nước (84,42%), Quảng Ngãi (83,1%), Tiền Giang (82%), Bình Định (81,5%)…

Chiều ngược lại, vẫn còn 27/52 bộ và 18/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 50% như TP.HCM đạt 25%, Hà Giang đạt 31,4%, Cao Bằng đạt 32,6%... Đáng chú ý, còn 12 bộ và 01 địa phương có tỷ lệ giải ngân rất thấp, dưới 30%.

Bên cạnh đó, ngoài các đơn vị đã điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2022, Bộ Tài chính cho biết vẫn tiếp tục nhận được văn bản đề nghị giảm kế hoạch vốn năm 2022 của 22 bộ, cơ quan trung ương với tổng số vốn đề nghị điều chỉnh giảm là hơn 7.969,9 tỷ đồng.

Về thanh toán, ước thanh toán từ đầu năm đến 30/11/2022 đạt hơn 22.907 tỷ đồng, đạt 44,33% kế hoạch. Trong đó, vốn trong nước giải ngân được trên 21.843 tỷ đồng, đạt 47,25% kế hoạch; vốn nước ngoài giải ngân được hơn 1.063 tỷ đồng, đạt 19,55% kế hoạch.

Nhiều bộ ngành, địa phương "trần tình" về những khó khăn

Theo Bộ Tài chính, tổng hợp báo cáo của các bộ, cơ quan trung ương và các địa phương, những tháng cuối năm, các đơn vị cho biết việc thực hiện các dự án còn gặp một số khó khăn.

Cụ thể, nhiều địa phương đang triển khai thực hiện lập quy hoạch, do đó nhiều địa bàn thực hiện các thủ tục điều chỉnh quy hoạch cục bộ đối với khu đất được giới thiệu, chấp thuận địa điểm của dự án nên ảnh hưởng đến tiến độ chung của dự án (Bộ Tư pháp; Tòa án nhân dân tối cao…).

Tiếp đến một số dự án khởi công mới thực hiện đấu thầu vào quý 3/2022 với các gói thầu có giá trị lớn; một số dự án có thời gian thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế cơ sở và tổng mức đầu tư dự án của các cơ quan quản lý nhà nước bị kéo dài do một số hạng mục công việc không thống nhất ý kiến giữa các đơn vị thẩm định.

Cùng với đó, một số dự án đặc thù cung cấp thiết bị khoa học là thiết bị cần được đặt hàng, chế tạo tại nước ngoài nên thời điểm bàn giao thiết bị tập trung vào cuối năm… do vậy, khối lượng thực hiện và giải ngân của các dự án dồn vào thời điểm cuối năm.

Tác giả tổng hợp theo báo cáo định kỳ của Bộ Tài chính.

Một số bộ, ngành cũng cho biết, một số dự án đầu tư thực hiện ở nước ngoài đến nay chưa giải ngân do hợp đồng xây dựng không áp dụng tạm ứng hợp đồng mà theo phương pháp thanh toán theo đợt, dự kiến sẽ giải ngân tại thời điểm cuối năm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch); Dự án tại nước ngoài bị chậm do quy định về đấu thầu của Việt Nam và nước ngoài có nhiều điểm khác biệt nên đơn vị tư vấn nước ngoài cần nhiều thời gian để cung cấp hồ sơ theo đúng quy định, nội dung khảo sát, thẩm tra hồ sơ yêu cầu; tình hình lạm phát toàn cầu, biến động về tỷ giá ảnh hưởng trực tiếp đến dự toán gói thầu đã được phê duyệt và công tác lựa chọn nhà thầu tư vấn (Bộ Ngoại giao).

Một nguyên nhân khác dẫn đến tỷ lệ giải ngân thấp là do một số dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng, tuy nhiên nhà thầu còn công nợ đã thay đổi về tổ chức nên việc hoàn thiện hồ sơ thanh toán gặp khó khăn (Thanh tra Chính phủ).

Đồng thời, một số dự án đang trong giai đoạn hoàn thiện, nghiệm thu của các cơ quan chuyên môn (Phòng cháy chữa cháy, Sở Xây dựng…) để bàn giao đưa vào sử dụng, kiểm toán, nên phải chờ sau khi quyết toán mới thực hiện thanh toán vốn sau khi quyết toán dự án.

Trước thời hạn chót giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022 sắp cận kề, tại văn bản, Bộ Tài chính đã tiếp tục nhấn mạnh đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương quyết liệt thực hiện các giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công theo Nghị quyết số 124/NQ-CP ngày 15/9/2022 của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2022; Chỉ thị số 19/CT-TTg ngày 17/10/2022 và Công điện số 1076/CĐ-TTg ngày 10/11/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023.