“Đối với nền kinh tế như Việt Nam, tài trợ quốc tế sẽ chỉ cung cấp nguồn vốn bổ sung"

Đây là thông điệp liên quan đến nguồn vốn đầu tư cho nền kinh tế Việt Nam, được bà Ramla Khalidi - Trưởng đại diện thường trú của UNDP nhấn mạnh tại hội thảo “Tài chính cho phát triển – vai trò của các định chế tài chính trong nước” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) và Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) tổ chức ngày 8/12.

Bà Ramla Khalidi cho rằng, cam kết mang tính bước ngoặt của Việt Nam khi đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 là rất táo bạo và có tầm nhìn. Khi đưa ra cam kết này, Chính phủ đã ghi nhận việc chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch có thể mang lại những lợi ích kinh tế hữu hình. Do hiện nay đã có những bằng chứng cho thấy quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn là mất đi.

Tuy nhiên, vị chuyên gia cũng khuyến cáo, không nên đánh giá thấp quy mô của những thách thức đối với Việt Nam và các nước đang trong hành trình hướng tới mức phát thải ròng bằng “0”.

Bởi việc giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch sẽ ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực của nền kinh tế, từ sản xuất điện đến nông nghiệp, xây dựng, sản xuất, và vận tải.

Các ước tính về chi phí khác nhau tùy thuộc vào các giả định được sử dụng khi tính toán. "Tuy nhiên, một số tính thận trọng cho thấy Việt Nam sẽ cần phải huy động thêm từ 15 đến 30 tỷ USD mỗi năm - tức là đầu tư vượt mức thông thường để có thể đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng “0” đồng thời duy trì tăng trưởng kinh tế cao", bà Ramla Khalidi nói.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Hệ thống tài chính của Việt Nam đã phát triển và đa dạng hơn, nhưng việc thiếu thị trường thứ cấp sâu rộng và có tính thanh khoản cao đã hạn chế khả năng cung cấp vốn dài hạn. Những vụ việc xảy ra gần đây trên thị trường trái phiếu cho thấy quản trị, công khai thông tin doanh nghiệp và trách nhiệm giải trình là những hạn chế chính đối với sự phát triển của các thị trường thứ cấp năng động.

Vì vậy, chuyên gia của UNDP cho rằng Việt Nam cần có chính sách phù hợp nhằm gỡ bỏ những trở ngại để tăng nguồn cung cấp tài chính dài hạn trong nước cho quá trình chuyển đổi năng lượng và các mục đích sử dụng khác.

Con số tài trợ cho Việt Nam sẽ chỉ là một phần nhỏ trong chặng đường tăng trưởng

Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Hoàng Yến, Phó vụ trưởng Vụ Khoa học, giáo dục, tài nguyên và môi trường (Bộ KH&ĐT) cho biết: Hiện tại Việt Nam được đưa vào danh sách “ưu tiên hợp tác năng lượng”, và đang thảo luận với các quốc gia trên thế giới về các cơ chế tài chính khí hậu quốc tế khác nhau trong hỗ trợ chuyển dịch năng lượng.

Tuy nhiên, theo bà Yến, con số các quốc gia tài trợ cho Việt Nam sẽ chỉ là một phần nhỏ trong chặng đường tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch năng lượng. Vì vậy, chúng ta cần củng cố các định chế tài chính trong nước để đảm bảo tài chính cho doanh nghiệp, đầu tư vào các dự án phát triển kinh tế xã hội, đầu tư vào các dự án giúp chuyển dịch năng lượng trong trung và dài hạn.

Với định hướng trên, bà Nguyễn Thị Hoàng Yến thông tin, UNDP đang phối hợp cùng Bộ KH&ĐT xây dựng Chương trình chung hỗ trợ Việt Nam xây dựng Khung Tài chính tích hợp có mục tiêu tổng quát là hỗ trợ Việt Nam trong nỗ lực cải cách việc huy động, sử dụng và quản lý tài chính cho phát triển, nhằm thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững SDGs đến năm 2030.

Theo đó, trong khuôn khổ Chương trình này, UNDP phối hợp với Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường thực hiện nghiên cứu để “Đánh giá hoạt động các ngân hàng phát triển tại Việt Nam” và “Các thách thức và khuyến nghị để phát triển thị trường vốn tại Việt Nam”.

Cũng tại hội thảo, một số đại biểu cũng đưa ra đề xuất thành lập Ngân hàng Khí hậu Việt Nam để góp phần tài trợ năng lượng dài hạn thông qua cung cấp bảo lãnh cho các khoản vay ngân hàng thương mại; tổ chức việc thực hiện tài chính có cấu trúc cho các dự án chậm triển khai, hay thậm chí là mua cổ phần trong các dự án mang lại lợi ích xã hội quan trọng.

Khuyến nghị này được đưa ra dựa trên những nghiên cứu mà UNDP phối hợp với các cơ quan, tổ chức khác như Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường hay Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và phát triển (UNCTAD) thực hiện nhằm giúp Việt Nam huy động nguồn lực và sử dụng các khoản đầu tư có hiệu quả, mang lại kết quả phát triển bền vững.