ĐBSCL có tiềm năng to lớn về năng lượng tái tạo

TS.Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Đại học Fulbright Việt Nam. Ảnh cắt từ video về sự kiện.

Nhấn mạnh tại hội thảo "Phát triển ĐBSCL nhìn từ Quy hoạch tích hợp" tổ chức chiều 1/8, Phó chủ tịch VCCI Võ Tân Thành cho biết, ĐBSCL đang trong giai đoạn chuyển mình để bước sang thời kỳ mới trong bối cảnh phải đối mặt với nhiều khó khăn bởi dịch bệnh, kinh tế suy thoái và đặc biệt là sự tác động của biến đổi khí hậu. Trong đó, các địa phương và doanh nghiệp của vùng phải đối mặt với nhiều khó khăn từ việc thực hiện chuyển đổi kinh tế, tìm kiếm nguồn lực cho phát triển…

Theo ông Thành, Quy hoạch tích hợp ĐBSCL thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn 2050 được ví như là một sự sắp đặt lại cấu trúc kinh tế của vùng vốn đã manh mún, bị chi phối bởi quan niệm phát triển và cách tiếp cận trong hoạch định tăng trưởng của từng địa phương.

Vì vậy, để các nghị quyết quan trọng được triển khai, bản quy hoạch tích hợp được nhanh chóng được thực thi, đòi hỏi các địa phương trong vùng cần định hình lại mô hình phát triển. Theo đó, các chính sách đi kèm cần được xây dựng một cách đầy đủ, mang tính thực tiễn để nắm bắt cơ hội phát triển mới.

Toàn cảnh Hội thảo chính sách "Phát triển Đồng bằng sông Cửu Long nhìn từ Quy hoạch tích hợp". Nguồn: cắt từ video của THHG

"Để có những chính sách hiệu quả, các địa phương cần tìm hiểu những khó khăn thực tại của doanh nghiệp và những sáng kiến từ cộng đồng, từ đó cùng nhau hợp tác, cùng nhau tư duy để tìm mô hình phát triển mới…”, ông Võ Tân Thành nói.

Cũng theo Phó chủ tịch VCCI, trong giai đoạn tới, những kinh nghiệm quốc tế cũng như tập hợp các nguồn lực từ bên ngoài rất cần được tận dụng để các địa phương để khai thác tối đa những tiềm năng, thích ứng với thách thức và tiếp cận cơ hội đang đến.

Ông Võ Tân Thành cho biết những kết quả ghi nhận tại hội thảo sẽ được VCCI tập hợp, báo cáo Trung ương Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, để có những chỉ đạo kịp thời, đồng thời sẽ kiến nghị các bộ ngành, các cơ quan liên quan cấp tỉnh để xây dựng, điều chỉnh chính sách cho phù hợp với thực tế và nhu cầu phát triển của vùng.

NƯỚC MẶN, NƯỚC LỢ CŨNG ĐỀU LÀ TÀI NGUYÊN QUÝ BÁU

Là chủ biên, trưởng nhóm nghiên cứu xây dựng Báo cáo kinh tế thường niên vùng ĐBSCL, TS.Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Đại học Fulbright Việt Nam nhận định tài nguyên đất, nước và môi trường ở ĐBSCL đang bị suy giảm nghiêm trọng.

Cùng với đó, những thách thức về nước biển dâng, xâm nhập mặn và chính sách, tập quán canh tác, bất cập kéo dài đang bào mòn sức sống của vùng và khiến kinh tế của khu vực ĐBSCL bị tụt hậu so với cả nước.

TS. Vũ Thành Tự Anh cho rằng, bối cảnh phát triển của vùng cần gắn chặt với 4 trụ cột trong mô hình phát triển là kinh tế, quản trị, xã hội và môi trường. Trong đó, có 3 cuộc chuyển đổi lớn gồm nông nghiệp, chuyển đổi số và chuyển đổi nhân khẩu.

Và đối với lĩnh vực kinh tế, khu vực này cần tập trung khắc phục các điểm nghẽn cơ bản như cơ sở hạ tầng giao thông kết nối, liên kết sản xuất, kết nối với thị trường cao cấp hơn, kết nối và chuyển đổi số...

Trên quan điểm hài hòa ba yếu tố kinh tế - xã hội - môi trường, Giám đốc Đại học Fulbright Việt Nam khuyến nghị khu vực ĐBSCL cần từng bước chuyển đổi thứ bậc ưu tiên dựa trên lợi thế so sánh: từ lúa gạo - thủy sản - trái cây sang thủy sản - trái cây - lúa gạo. Trong đó, chú trọng chất lượng và giá trị hơn số lượng. Đồng thời phải xác định không chỉ nước ngọt, nước mặn, nước lợ cũng đều là tài nguyên quý báu...

NÔNG NGHIỆP LÀ NỀN TẢNG ĐỂ PHÁT TRIỂN

Cho ý kiến tại sự kiện, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan bày tỏ tin tưởng bản quy hoạch tích hợp ĐBSCL có thể tạo ra giá trị cao, đáp ứng kỳ vọng của cả vùng.

Là người con của ĐBSCL, cũng đồng thời giữ vị trí tư lệnh ngành nông nghiệp, ông Hoan bày tỏ rất trăn trở với tình hình khó khăn về kinh tế - xã hội của người dân trong vùng thời gian qua.

Bộ trưởng Hoan nhìn nhận, , quy hoạch tích hợp mới cần mang được giá trị tâm huyết của tất cả các thành phần công, tư, doanh nghiệp, của người dân, của xã hội, của chuyên gia… thì mới có thể mang lại thành công. Bởi nếu chỉ dừng lại ở một bản quy hoạch mà không kích hoạt được cả hệ sinh thái, không có sự tham gia của các doanh nghiệp thì sẽ không đạt được giá trị.

Theo ông Hoan, việc đổi mới chính sách với ngành cần phải xuất phát từ chính doanh nghiệp, người dân. Theo đó, ĐBSCL cần phải tự đổi mới các mô hình rồi đưa ra khuyến nghị chính sách.

Bộ trưởng cũng cho biết luôn sẵn sàng đồng hành cùng với các doanh nghiệp trong ngành để hình thành một mô hình mới; đồng thời rất trông chờ vào những mô hình đổi mới từ ĐBSCL.

Khẳng định nông nghiệp tiếp tục là nền tảng để phát triển của vùng, theo Bộ trưởng đây cũng sẽ là tiền để để phát triển các ngành nghề khác. Vì vậy, ông cho rằng quy hoạch nông nghiệp của ĐBSCL không thể đơn lẻ, mà cần tạo điều kiện để thương mại dịch vụ, công nghiệp chế biến cùng phát triển.

Bộ trưởng NN&PTNT Lê Minh Hoan tại Hội thảo. Nguồn: cắt từ video của THHG

Cũng theo ông Hoan, việc chuyển sang tư duy kinh tế nông nghiệp cần có cả cơ chế chính sách và mô hình chuyển đổi phù hợp. Trong đó, chủ đạo là từ bỏ, thay đổi tư duy "sản lượng đứng nhất nhì thế giới".

Theo đó, nếu muốn phát triển bền vững, ngành nông nghiệp cần chuyển đổi quan niệm và cấu trúc dựa trên việc phát triển những giá trị khác ngoài sản lượng. Bởi theo người đứng đầu ngành nông nghiệp, về khía cạnh kinh tế học, sản lượng nhiều nhất không đồng nghĩa với tăng trưởng cao nhất.

"Những năm gần đây GDP đóng góp của ngành nông nghiệp tăng nhưng chi phí đầu vào cũng tăng theo nên giá trị gia tăng bị giảm đi, thu nhập trực tiếp của người nông dân không đồng hành với sự tăng trưởng của ngành. Đó là điều mà chúng ta cần lưu ý", ông Hoan nói.

Đồng thời, ông Hoan nhận định, ngành nông nghiệp của vùng cần định vị lại những giá trị cốt lõi, tiếp cận xu thế tại tất cả những ngành hàng.

"Chiến lược đó phải hướng đến sự tăng trưởng bao trùm, không chỉ gói gọn cụ thể là bao nhiêu phần trăm mà còn phải tạo ra bao nhiêu công ăn việc làm cho bao nhiêu người, phải làm sao để cả xã hội cũng như người nông dân được thụ hưởng sự phát triển của ngành nông nghiệp", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu quan điểm.

Thêm một điểm lưu ý, Bộ trưởng Hoan nhấn mạnh việc tạo ra nhiều việc làm cho người dân ở nông thôn ĐBSCL để hạn chế việc di dân. Trên thực tế, người dân từ ĐBSCL đổ về Đồng Nai, Bình Dương, TP.HCM... bởi người dân ở lại nông thôn không có việc làm, không có thu nhập…

TIỀM NĂNG TO LỚN TỪ NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Trong khi đó, đóng góp ý kiến tại diễn đàn, TS. Michael DiGregorio, Trưởng đại diện Quỹ châu Á đề cập đến một tiềm năng, lợi thế rất lớn của khu vực ĐBSCL hiện còn chưa được khai thác hiệu quả.

Theo TS. Michael DiGregorio, ĐBSCL có thể khai thác tiềm năng to lớn từ các nguồn năng lượng sạch - tái tạo như: năng lượng mặt trời (ĐMT), năng lượng gió và năng lượng sinh khối suốt năm, phát nhiệt và điện năng lượng mặt trời.

Vị chuyên gia đề cập, như Cần Thơ có khoảng 2.300 giờ nắng bằng khoảng 2.000 kWh/m2 mỗi năm. Lượng nhiệt này là đủ để các hệ thống điện mặt trời áp mái cung cấp năng lượng cho các hộ gia đình hoặc các đơn vị sản xuất quy mô nhỏ.

Tuy nhiên, TS. Michael DiGregorio cũng lưu ý, vấn đề hiện nay là sự quan tâm của nhà đầu tư và nhu cầu thị trường đang đi trước hệ thống quy định cũng như quy chuẩn.

Trong đó, các cơ quan quản lý đang phải nỗ lực theo kịp tình hình và chịu rất nhiều áp lực trách nhiệm. Đơn cử, một số lĩnh vực, như điện gió ngoài khơi sẽ cần thời gian dài mới có thể hoàn thiện được khuôn khổ và tiêu chuẩn quản lý...

Trưởng đại diện Quỹ châu Á nêu một điểm nghẽn, ví dụ như khi các dự án ĐMT được xây dựng chưa có quy định chuyên môn cho ĐMT. Các nhà đầu tư được yêu cầu phải tuân thủ quy định về an toàn cháy nổ và khả năng chịu tải của mái nhà.

Theo đó, có nhiều trường hợp hồ sơ xin cấp phép xây dựng và phòng cháy chữa cháy đều bị từ chối vì các cơ quan quản lý không có hướng dẫn cụ thể...