Cần lộ trình cụ thể cho chuyển đổi kinh tế tuần hoàn

Hội thảo “Kinh nghiệm và đề xuất chính sách của Nhật Bản cho công tác xây dựng lộ trình thực hiện kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam”.

Đó là ý kiến được các chuyên gia nêu ra tại Hội thảo “Kinh nghiệm của Nhật Bản và gợi ý chính sách cho Việt Nam trong xây dựng lộ trình thực hiện kinh tế tuần hoàn” do Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE) phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức.

Khái quát về định hướng xây dựng kế hoạch hành động quốc gia về kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, ông Lại Văn Mạnh, Trưởng Ban Kinh tế Tài nguyên và Môi trường (ISPONRE) cho biết, hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia trình Thủ tướng Chính phủ ban hành trước ngày 31/12/2023, xây dựng, vận hành nền tảng kết nối thông tin, chia sẻ dữ liệu về áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, ban hành khung hướng dẫn áp dụng kinh tế tuần hoàn.

Theo ông Mạnh, các bộ và UBND các tỉnh cần xây dựng kế hoạch hành động thực hiện kinh tế tuần hoàn; lồng ghép các tiêu chí thực hiện cụ thể; tổ chức áp dụng thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn đối với ngành, lĩnh vực năng lượng, nguyên liệu, chất thải.

Tăng cường tuyên truyền phổ biến kiến thức, pháp luật; đồng thời, quản lý, cập nhật thông tin, dữ liệu thực hiện kinh tế tuần hoàn và tích hợp với hệ thống thông tin dữ liệu của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Song song đó, phía các doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện theo Kế hoạch hành động quốc gia, kế hoạch hành động của các bộ, UBND cấp tỉnh; đồng thời, thực hiện các giải pháp theo từng thứ tự ưu tiên, thiết kế mặt bằng tổng thể tối ưu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng và giảm định mức tiêu thụ tài nguyên đất, nước, năng lượng tại các khu công nghiệp, áp dụng các giải pháp giao thông thân thiện với môi trường, giảm phát thải khí nhà kính tại khu vực đô thị, tận dụng diện tích mái nhà để phát triển năng lượng mặt trời áp mái tại khu đô thị.

Thu gom, dự trữ để tái sử dụng nước mưa; thu hồi tái sử dụng nước thải sau xử lý; thực hiện các giải pháp về quản lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường; đồng thời, khuyến khích áp dụng kinh tế tuần hoàn sớm hơn lộ trình được xác định trong kế hoạch hành động của Chính phủ.

Trao đổi về lộ trình xây dựng kinh tế tuần hoàn, ông Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch Công ty Cổ phần Shinec - đơn vị đầu tư hạ tầng Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền (Hải Phòng), cho biết: "hiện nay chúng tôi đang thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn, qua thực tiễn chúng tôi thấy rằng cần rà soát lại các quy định về luật môi trường, tích hợp và thống nhất với các luật quy hoạch, đất đai, và thuế, từ đấy các doanh nghiệp mới có thể làm tốt công việc triển khai kinh tế tuần hoàn".

Ông Điệp lý giải, nếu không có sự tích hợp các luật thì hiện nay các doanh nghiệp thực hiện đang gặp rất nhiều điểm vướng mắc liên quan đến thủ tục hành chính. Đối với chính phủ Nhật Bản, họ đã đưa ra rất nhiều luật khác nhau, chi tiết và cụ thể hóa từng lĩnh vực cho kinh tế tuần hoàn, đây là điều Việt Nam cần học.

Ông Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch Công ty Cổ phần Shinec

Thứ hai, cần sắp xếp lại cho phù hợp việc nếu chúng ta đi theo mô hình của Châu Âu hay Nhật Bản thì các mô hình kinh tế tuần hoàn này sẽ áp dụng vào thực tiễn Việt Nam như thế nào (tập quán sinh hoạt, thói quen, hành vi xã hội,...).

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thế Đồng, Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam cho rằng, hướng đi của các nước Châu Âu hay Nhật bản là rất hiệu quả, tuy nhiên về thể chế hay hệ thống chính sách pháp luật chúng ta có sự khác biệt, cho nên vấn đề xây dựng luật và nghị định trong xây dựng kinh tế tuần hoàn ở nước ta cần lưu ý kĩ.

Về luật, ông Nguyễn Thế Đồng cũng góp ý nên bổ sung nội dung cho tiêu dùng, vì hiện nay chúng ta chưa có hướng ý tưởng hay nghị định để triển khai cụ thể về tiêu dùng trong định hướng kinh tế tuần hoàn.

Ông Ngô Trọng Hùng, Trung tâm Môi trường Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng phải luôn xác định để phát triển kinh tế tuần hoàn là vừa phải có tầm nhìn, nhưng vừa phải có thực tiễn. "Theo tôi nên làm từ dễ trước, khó làm sau vì nếu làm tất cả các thứ 1 lúc trong kế hoạch 2025-2030 rất là khó".

Cho nên theo ông Hùng vấn đề quan trọng nhất là phải có tính định hướng, để làm sao mỗi ngành nghề, lĩnh vực, tỉnh thành, địa phương, tư nhân, người dân có thể làm được.

Ngoài ra, nên làm rõ vai trò của tư nhân và người dân trong phát triển kinh tế tuần hoàn, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, thúc đẩy họ tham gia vào phát triển tăng trưởng xanh.